সন্ধি : স্বৰ সন্ধি |
১)অ ৰ পাছত অ মিলিত হৈ আ হয়।(অ+অ=আ)
নৰ+অধম=নৰাধম
চল+অচল=চলাচল
দেশ+অন্তৰ=দেশান্তৰ
সূৰ্য+অস্ত=সূৰ্যাস্ত
ক্ষুদ্ৰ+অতীত=ক্ষুদ্ৰাতীত
বৃত্ৰ+অসুৰ=বৃত্ৰাসুৰ
২)অ ৰ পাছত আ মিলিত হৈ আ হয়।(অ+আ=আ)
নিত্য+আনন্দ=নিত্যানন্দ
পঞ্চ+আনন=পঞ্চানন
ৰত্ন+আকৰ=ৰত্নাকৰ
উপ+আচাৰ্য=উপাচাৰ্য
এক+আকাৰ=একাকাৰ
শোক+আকুল=শোকাকুল
৩)আ ৰ পাছত অ মিলিত হৈ আ হয়।(আ+অ=আ)
আশা+অনুৰূপ=আশানুৰূপ
বিদ্যা+অলংকাৰ=বিদ্যালংকাৰ
শ্ৰদ্ধা+অঞ্জলি=শ্ৰদ্ধাঞ্জলি
যথা্+অৰ্থ=যথাৰ্থ
সীমা+অন্ত=সীমান্ত
ঘোষা+অমৃত=ঘোষামৃত
৪)আ ৰ পাছত আ মিলিত হৈ আ হয়।(আ+আ=আ)
উমা+আনন্দ=উমানন্দ
বিদ্যা+আলয়=বিদ্যালয়
মহা+আনন্দ=মহানন্দ
মন্ত্ৰণা+আলয়=মন্ত্ৰণালয়
মহা+আশয়=মহাশয়
মহা+আলয়=মহালয়
৫)ই ৰ পাছত ই মিলিত হৈ ঈ হয়।(ই+ই=ঈ)
অতি+ইত=অতীত
মহি+ইন্দ্ৰ=মহীন্দ্ৰ
প্ৰতি+ইতি=প্ৰতীতি
বুধি+ইন্দ্ৰ=বুধীন্দ্ৰ
কবি+ইন্দ্ৰ=কবীন্দ্ৰ
গিৰি+ইন্দ্ৰ=গিৰীন্দ্ৰ
অতি+ইব=অতীব
অভি+ইষ্ট=অভীষ্ট
৬)ই ৰ পাছত ঈ মিলিত হৈ ঈ হয়।(ই+ঈ=ঈ)
অধি+ঈশ্বৰ=অধীশ্বৰ
গিৰি+ঈশ=গিৰীশ
পৰি+ঈক্ষা=পৰীক্ষা
প্ৰতি+ঈক্ষা=প্ৰতীক্ষা
৭)ঈ ৰ পাছত ই মিলিত হৈ ঈ হয়।(ঈ+ই=ঈ)
গুণী+ইন্দ্ৰ=গুণীন্দ্ৰ
মহী+ইন্দ্ৰ=মহীন্দ্ৰ
মহতী+ইচ্ছা=মহতীচ্ছা
শচী+ইন্দ্ৰ=শচীন্দ্ৰ
সুধী+ইন্দ্ৰ=সুধীন্দ্ৰ
বলী+ইন্দ্ৰ=বলীন্দ্ৰ
৮)ঈ ৰ পাছত ঈ মিলিত হৈ ঈ হয়।(ঈ+ঈ=ঈ)
পৃথিৱী+ঈশ্বৰপৃ=থিৱীশ্বৰ
গৌৰী+ঈশ্বৰ=গৌৰীশ্বৰ
মহী+ঈশ=মহীশ
সতী+ঈশ=সতীশ
৯)অ ৰ পাছত ই মিলিত হৈ এ হয়।(অ+ই=এ)
গজ+ইন্দ্ৰ=গজেন্দ্ৰ
নৰ+ইন্দ্ৰ=নৰেন্দ্ৰ
বীৰ+ইন্দ্ৰ=বীৰেন্দ্ৰ
ভৱ+ইন্দ্ৰ=ভৱেন্দ্ৰ
নাগ+ইন্দ্ৰ=নাগেন্দ্ৰ
১০)আ ৰ পাছত ই মিলিত হৈ এ হয়।(আ+ই=এ)
মহা+ইন্দ্ৰ=মহেন্দ্ৰ
যথা+ইষ্ট=যথেষ্ট
১১)অ ৰ পাছত ঈ মিলিত হৈ এ হয়।(অ+ঈ=এ)
গণ+ঈশ=গণেশ
দীন+ঈশ=দীনেশ
দেৱ+ঈশ্বৰ=দেৱেশ্বৰ
পৰম+ঈশ্বৰ=পৰমেশ্বৰ
ফুল+ঈশ্বৰ=ফুলেশ্বৰ
ৰাম+ঈশ্বৰ=ৰামেশ্বৰ
টংক+ঈশ্বৰ=টংকেশ্বৰ
ভৱ+ঈশ=ভৱেশ
১২)আ ৰ পাছত ঈ মিলিত হৈ এ হয়।(আ+ঈ=এ)
দুৰ্গা+ঈশ্বৰ=দুৰ্গেশ্বৰ
মহা+ঈশ=মহেশ
ৰমা+ঈশ=ৰমেশ
লংকা+ঈশ্বৰ=লংকেশ্বৰ
১৩)অ ৰ পাছত উ মিলিত হৈ এ হয়।(অ+উ=ও)
জন্ম+উৎসৱ=জন্মোৎসৱ
নন্দ+উৎসৱ=নন্দোৎসৱ
নৰ+উত্তম=নৰোত্তম
প্ৰশ্ন+উত্তৰ=প্ৰশ্নোত্তৰ
সৰ্ব+উত্তম=সৰ্বোত্তম
সূৰ্য+উদয়=সূৰ্যোদয়
সহ+উদৰ=সহোদৰ
শীত+উষ্ণ=শীতোষ্ণ
পাদ+উদক=পাদোদক
১৪)আ ৰ পাছত উ মিলিত হৈ এ হয়।(আ+উ=ও)
গংগা+উদক=গংগোদক
মহা+উদয়=মহোদয়
দুৰ্গা+উৎসৱ=দুৰ্গোৎসৱ
যথা+উচিত=যথোচিত
যথা+উক্তি=যথোক্তি
মহা+উত্তম=মহোত্তম
১৫)আ ৰ পাছত ঊ মিলিত হৈ এ হয়।(আ+ঊ=ও)
গমগা+উৰ্মি=গংগোৰ্মি
মহা+উৰ্মি=মহোৰ্মি
১৬)অ বা আ ৰ পাছত ঋ যোগ হ’লে ৰেফ আৰু ঋত যোগ হ’লে আৰ্ত হয়।(অ/আ+ঋত=আৰ্ত)
দেৱ+ঋষি=দেৱৰ্ষি
ৰাজ+ঋষি=ৰাজৰ্ষি
সপ্ত+ঋষি=সপ্তৰ্ষি
তৃষ্ণা+ঋত=তৃষ্ণাৰ্ত
শোক+ঋত=শোকাৰ্ত
ক্ষুধা+ঋত=ক্ষুধাৰ্ত
১৭)অ বা আ ৰ পাছত এ বা ঐ যোগ হ’লে ঐ হয়।(অ+এ=ঐ আ+এ=ঐ অ+ঐ=ঐ আ+ঐ=ঐ)
জন+এক=জনৈক
মহা+ঐশ্বৰ্য=মহৈশ্বৰ্য
হিত+এষী=হিতৈষী
তথা+এবচ=তথৈবচ
পৰম+ঐশ্বৰ্য=পৰমৈশ্বৰ্য
যথা+এব=যথৈব
১৮)অ বা আ ৰ পাছত ও,ঔ,ঐ যোগ হ’লে ঔ হয়।(অ+ও=ঔ আ+ও=ঔ অ+ঔ=ঔ আ+ঐ=ঔ)
জল+ঔকা=জলৌকা
জলা+ওলোৱা=জলৌলোৱা
বন+ঔষধ=বনৌষধ
মহা+ঔষধ=মহৌষধ
১৯)ই ৰ পাছত অ,আ,উ নাইবা এ যোগ হ’লে য কাৰ হয়।
অতি+অন্ত=অত্যন্ত
যদি+অপি=যদ্যপি
ইতি+আদি=ইত্যাদি
প্ৰতি+আহ্বান=প্ৰত্যাহ্বান
অতি+উত্তম=অত্যুত্তম
২০)উ ৰ পাছত অ,আ নাইবা এ যোগ হ’লে ৱ হয়।
অনু+অয়=অন্বয়
মনু+অন্তৰ=মন্বন্তৰ
সু+আগত=স্বাগত
অনু+এষণ=অন্বেষণ
অনু+এষা=অন্বেষা
২১)এৰ লগত অৰ সংযোগ ঘটিলে অয় হয়।
নে+অন=নয়ন
শে+অন=শয়ন
২২)ঐৰ লগত আৰ সংযোগ ঘটিলে আয় হয়।
নৈ+অক=নায়ক
গৈ+অক=গায়ক
২৩)ও ৰ পাছত অ,ই নাইবা এ যোগ হ’লে অৱ হয়।
পো+অন=পৱন
ভো+অন=ভৱন
২৪)ঔ ৰ পাছত অ,ই হৈ আৱ হয় আৰু উ যোগ হলে উৱ হয়।
ভৌ+অক=ভাৱক
পৌ+অন=পাৱন
ভৌ+উক=ভাৱুক
২৫) কিছুমান সন্ধিযুক্ত শব্দ ওপৰত উল্লেখ কৰা নিয়মবোৰৰ ব্যতিক্ৰম ঘটে।
অক্ষ+ওহিনী=অক্ষৌহিনী
গো+ইন্দ্ৰ=গবেন্দ্ৰ
গো+অক্ষ=গবাক্ষ
শাৰ+অংগ=শাৰংগ
কুল+অটা=কুলতা
গো+ঈশ=গবেশ
Comments
Post a Comment